«Μιλάμε για κάτι το οποίο θα γίνει ως το 2025-2026, γιατί αυτή είναι η φυσική διαδικασία πιστοποίησης και στη συνέχεια δυνητικής εκμετάλλευσης ενός κοιτάσματος», δήλωσε ο καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Θεόδωρος Τσακίρης, για το χρονοδιάγραμμα της πιθανής αξιοποίησης της ποσότητας φυσικού αερίου 5,5 έως 8 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών, που ανακοινώθηκε ως αποτέλεσμα της ερευνητικής γεώτρησης της εταιρείας ExxonMobil στον στόχο «Γλαύκος-1» του τεμαχίου 10 της Κυπριακής ΑΟΖ.
«Είναι ένα κοίτασμα, το οποίο -αν επιβεβαιωθεί τελικά, γιατί θα απαιτηθεί περαιτέρω επεξεργασία και πιστοποίηση μέσω μιας επιβεβαιωτικής γεώτρησης το επόμενο έτος- αυξάνει την πιθανότητα και τη δυνατότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας έως το 2025 με 2026 να μπορεί να δεσμεύσει αέριο, ούτως ώστε να εξαχθεί το αέριο αυτό, είτε μέσω ενός τερματικού (υγροποίησης), που θα μπορούσε να φτιαχτεί στην Κύπρο, κάτι για το οποίο ακόμα δεν υπάρχουν επαρκείς ποσότητες, είτε να αποτελεί την κυπριακή συνεισφορά προς την κατασκευή του αγωγού Ανατολικής Μεσογείου EastMed, ο οποίος θα καταλήξει στην Ελλάδα και μέσω της Ελλάδας στην Ιταλία», εξήγησε ο κ.Τσακίρης.
«Η επιβεβαιωτική γεώτρηση», διευκρίνισε, «έχω ακούσει ότι θα γίνει μέσα στο 2020, αλλά από εκεί και πέρα είναι πολλά τα χρόνια, τα οποία χρειάζονται για να μπορεί να μετατραπεί η γεώτρηση αυτή από πιστοποιημένο κοίτασμα σε κοίτασμα παραγωγής –όχι πριν από το 2025».
«Πιθανός ο τερματικός μέσα από συνεργατική ανάπτυξη των κοιτασμάτων Γλαύκος και Καλυψώ»
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την προοπτική κατασκευής τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου διευκρίνισε ότι απαιτεί «περίπου 10 τρισ. κυβικά πόδια πιστοποιημένων κοιτασμάτων ή κοιτάσματος, το οποίο να μπορεί να αιτιολογήσει μια επένδυση της τάξης των 10 δισ. δολαρίων».
Σχετικά με τις πιθανότητες επιβεβαίωσης της μεγαλύτερης ή μικρότερης εκτίμησης για το μέγεθος του κοιτάσματος σημείωσε: «Το ποσοστό το οποίο έχει περισσότερες πιθανότητες να επιβεβαιωθεί είναι τα 5,5 τρισ. κυβικά και όχι τα 8, καθώς το μικρότερο μέγεθος εμβέλειας είναι αυτό που είναι πλησιέστερα και έχει τις περισσότερες πιθανότητες επιβεβαίωσης, έχει 75% όπως συνήθως συμβαίνει». Συμπέρανε, έτσι πως «αν επιβεβαιωθεί το 75% -και αυτό θα το ξέρουμε σε 1 με 1,5 χρόνο από τώρα- προκειμένου να ξεκινήσει η συζήτηση της δυνητικής βιωσιμότητας μιας δυνητικής επένδυσης ενός τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο, χρειαζόμαστε χονδρικά άλλα 5 τρισ. κυβικά πόδια, τα οποία, μέχρι στιγμής, δεν υφίστανται».
Σε ό,τι αφορά το κοίτασμα «Καλυψώ» της κυπριακής ΑΟΖ ο κ.Τσακιρης σημείωσε ότι το μέγεθός του δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη, για τον λόγο ότι η δεξαμενή του κοιτάσματος φαίνεται πως επεκτείνεται γεωλογικά -πέραν του τεμαχίου 6, το οποίο ερευνά η κοινοπραξία Total/Eni- και στο τεμάχιο 7, όπου δεν έχει γίνει αδειοδότηση ερευνών. «Η διαδικασία αδειοδότησης περιμένουμε να γίνει μέσα στις επόμενες εβδομάδες, αν όχι μήνες, ανάμεσα στη Λευκωσία και την κοινοπραξία ENI και TOTAL. Όταν θα ολοκληρωθεί αυτό, θα μπορεί ενδεχομένως να ξεκινήσει μια γεώτρηση μέσα στο 2020 ώστε να μας δώσει αποτελέσματα για την τάξη μεγέθους της “Καλυψώς”», είπε ο καθηγητής εκτιμώντας ότι «η “Καλυψώ” είναι πολύ πιο πιθανή περίπτωση συνεργατικής ανάπτυξης, μαζί με τον “Γλαύκο” για να πάνε σε τερματικό ή στον EastMed –βεβαίως αν ανακαλυφθεί και πιστοποιηθεί».
Σχετικά με την προοπτική εκμετάλλευσης του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στο οικόπεδο 12 -έχει επιβεβαιωμένα 4,5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια- ο καθηγητής εξέφρασε την άποψη ότι «δεδομένου ότι το κοίτασμα είναι αρκετά ώριμο -έχει περάσει τη διαδικασία πιστοποίησης και μπορεί να μπει σε παραγωγή εφόσον “κλειδωθεί” συμβόλαιο εξαγωγής του μέχρι το 2022- η μόνη αγορά που μπορεί να διατεθεί είναι η αγορά της Αιγύπτου». «Να εξαχθεί», πρόσθεσε, «με αγωγό προς τον τερματικό σταθμό υγροποίησης φυσικού αερίου στο Ίντκου της Αιγύπτου -βρίσκεται δυτικά της Αλεξάνδρειας- να υγροποιηθεί και να εξαχθεί στις διεθνείς αγορές, μέρος των οποίων -ίσως και το ήμισυ περίπου- να καταλήξει στις ευρωπαϊκές αγορές και να είναι και η πρώτη συνδρομή της Ανατολικής Μεσογείου και της Κύπρου στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
«Η ΕΕ προωθεί τον EastMed γιατί δε θέλει την Τουρκία σε ρόλο διαμετακομιστή»
Σχετικά με το πώς επηρεάζουν οι νέες ανακοινώσεις τη χάραξη της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής ο κ. Τσακίρης εξήγησε: «Η Τουρκία διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στη διαμετακομιστική ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από την υλοποίηση του αγωγού TANAP, προέκταση του οποίου αποτελεί ο TAP. Μεταφέρει δηλαδή αέριο από την περιοχή της Κασπίας και ενδεχομένως από άλλες περιοχές, προκειμένου να μειωθεί -ελάχιστα βέβαια- η εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη Ρωσία. Εάν και οι αρχικοί στόχοι ήταν πως ο λεγόμενος “Νότιος Διάδρομος” θα μετέφερε, μέσω Τουρκίας, στην Ευρώπη, περίπου το 10-20% των αναγκών της, η πραγματικότητα είναι πως η υλοποίηση του TANAP, όπως αυτός υλοποιείται μέσω του Transadriatic Pipeline στην Ελλάδα, αντιστοιχεί μόλις στο 2,14% των συνολικών αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οπότε η Τουρκία παίζει έναν σημαντικό ρόλο ως διαμετακομιστής».
«Ο ρόλος αυτός», διευκρινισε ο καθηγητής, «αν υλοποιηθεί η δεύτερη φάση του αγωγού Turkish Stream, που θα μεταφέρει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη, πάλι μέσω Τουρκίας, είτε μέσω Ελλάδας, το πιθανότερο παρακάμπτοντας την Ελλάδα, στην περίπτωση αυτή τότε ο ρόλος αυτός θα είναι ακόμα πιο σημαντικός», όμως «κανένας άλλος Ευρωπαίος ηγέτης δεν θέλει να δει την Τουρκία να αναδεικνύεται σε κράτος διαμετακομιστή και για το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου, γι’ αυτό ακριβώς η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθούν στην πράξη τον αγωγό EastMed».
Σχετικά με την πιθανή αντίδραση της Τουρκίας στις ανακοινώσεις της ExxonMobil εκτίμησε πως «θα κυμανθεί με μία βερμπαλιστική επίθεση πάλι εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας και απόπειρες εκφοβισμού αλλά δεν πρόκειται να προχωρήσει σε παρεμπόδιση των λειτουργιών των εταιριών, τουλάχιστον της αμερικανικής EΧΧΟΝ και της γαλλικής εταιρείας Total στην κυπριακή ΑΟΖ, κάτι το οποίο αποδείχθηκε και από το γεγονός ότι η γεώτρηση αυτή δεν παρεμποδίστηκε στο ελάχιστο από την τουρκική πλευρά, παρά τις αντίθετες περί αυτού προειδοποιήσεις από τον Τούρκο πρόεδρο».
Σε σχέση με την προοπτική του EastMed παρατήρησε ότι δεν υπάρχει ακόμη το ουσιαστικό εμπορικό και οικονομικό υπόβαθρο «γιατί δεν υπάρχουν ακόμα ποσότητες που οι κυβερνήσεις που τις ελέγχουν, έχουν αποφασίσει να τις δεσμεύσουν υπέρ του αγωγού αυτού». «Είναι ένα σχέδιο που είναι μακροπρόθεσμο, που αν υλοποιηθεί θα υλοποιηθεί στα μέσα της επόμενης δεκαετίας, όταν δηλαδή θα είναι σε θέση να παράγει αέριο το κοίτασμα “Γλαύκος” και είναι κάτι που αποτελεί το σημαντικότερο έργο για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης στην περιοχή της Μεσογείου, μεσομακροπρόθεσμα. Είναι το πρακτικό επιστέγασμα όλων αυτών των τριμερών και τετραμερών συνεργασιών που έχει αναπτύξει η ελληνική διπλωματία σε συνεργασία με την Κύπρο, από το 2010 και μετά, στην Ανατολική Μεσόγειο», είπε.
*Τη συνέντευξη πήρε η Σοφία Παπαδοπούλου
**Επιμέλεια: Σμαρώ Αβραμίδου
ΑΠΕ-ΜΠΕ
